Ana içeriğe geç

Tarımsal Sulamada Yüksek Gerilim Sorunu

· 3 dakikalık okuma
Mehmet Günce Akkoyun
Mehmet Günce Akkoyun
Donanım Girişimcisi & Yazılım Geliştirici
Tarımda Şebeke Sorunları

Elektrik enerjisi, modern tarımsal sulama sistemlerinin temelini oluşturuyor. Ancak kırsalda üretim yapan çiftçiler, sadece enerjiye erişim değil, aynı zamanda enerji kalitesi sorunu ile de mücadele etmek zorunda bırakılıyor. Sahadan elde ettiğimiz veriler, birçok tarım arazisinde TSE EN 50160 standardının çok üzerinde voltajlar gözlendiğini ortaya koyuyor. Bu durum, enerji dağıtım şirketlerinin altyapıya yatırım yapmaktan kaçınmasının doğrudan bir sonucudur.

Dağıtım Var, Kalite Yok: Yetersiz Altyapısı​

Elektrik dağıtımından sorumlu olan dağıtım şirketleri, OG (orta gerilim) hatlar ile enerji sağlamakta, ancak hat boyunca yeterli gerilim regülasyonunu sağlayacak kompanzasyon, otomasyon ya da voltaj sabitleyici altyapı yatırımlarını yapmamaktadır. Sonuç olarak, özellikle yoğun sulama dönemlerinde ciddi voltaj dengesizlikleri ortaya çıkmakta, tarım işletmeleri zarar görmektedir.

Dağıtım şirketi, bu sistemsel sorunu çözmek yerine, topu çiftçilere atmakta ve yaşanan zararın ispatını çiftçinin kendisinin yapması gerektiğini savunmaktadır. Bu yaklaşım, hem teknik olarak yetersizdir hem de hukuken kabul edilemez. Zira dağıtım şirketi, hizmet sunduğu hattın kalitesini sağlamakla ve izlemekle yükümlüdür.

Gerçeği Ölçen Sistem: PowerStat​

Biz bu sorunu çözümlemek için geliştirdiğimiz PowerStat adlı cihaz ile arazideki enerji verilerini anlık olarak kayda alıyoruz. PowerStat sistemi;

  • Anlık gerilim, akım, frekans, cosφ, harmonik gibi parametreleri izliyor,
  • Gerilim TSE toleranslarını aştığında kullanıcıyı anlık uyarıyor,
  • TÜRKAK onaylı kalibre edilmiş ölçüm donanımları sayesinde, yasal geçerliliği olan veri üretiyor.
Ve en önemlisi:

Tüm bu veriler, zaman damgası ile birlikte blokzincir (blockchain) üzerinde kayıt altına alınıyor.

Bu sayede:

  • Veriler değiştirilemez hale geliyor,
  • Herhangi bir müdahale veya sahtecilik ihtimali ortadan kalkıyor,
  • Çiftçi, zarar gördüğünde elinde yasal geçerliliği olan, bağımsız ve tarafsız bir ölçüm kaydıyla hak arayabiliyor.

Gerçek Sahadan: 467V Gibi Tehlikeli Seviyeler​

PowerStat ölçümleri bazı arazilerde olması gereken 380V gerilim değerinin 467V seviyelerine çıktığını gösterdi. TSE EN 50160 standardına göre faz-faz gerilimde izin verilen üst sınır 418V'dur. Bu değerin dahi çok üzerinde olan gerilimler;

  • Pompa motorlarını yakıyor,
  • Kompanzasyon sistemlerini bozuyor,
  • Sigorta sistemlerinin devre dışı kalmasına,
  • Hatta yangın riskine neden oluyor.

Tüm bunlar çiftçinin cebinden çıkan para ve kaybedilen ürün demek.

Sonuç: Sorumluluğu Kabul Edin, Suçu Atmayın​

Bugün sahada izlediğimiz arazilerin yaklaşık %38'inde TSE standartlarının dışında voltaj gözlemleniyor. Bu oran, münferit bir durum değil, yapısal bir ihmalin sonucudur.

Enerji dağıtım şirketlerinin, altyapıya yatırım yapmadan, sorumluluğu çiftçinin üzerine atması kabul edilemez. Artık çiftçiler sadece tüketici değil; veri üreten, hak arayan, teknik donanımı olan kullanıcılar konumundadır.

Biz bu sistemle, çiftçilerin hakkını savunmasına yardımcı olacak, teknik olarak doğrulanmış ve yasal olarak geçerli veriler sağlıyoruz. Elektrik dağıtım şirketleri hizmet kusurunun üzerini "kanıtlayın da görelim" gibi yaklaşımlarla örtemez.